Τι είναι ο πόνος?
Ο πόνος περιβάλλεται από ένα μυστήριο για τη σύγχρονη ιατρική. Είναι μια αντίληψη που μπορεί να επέλθει χωρίς πραγματική βλάβη στους ιστούς του σώματος.
Σύμφωνα με τη Διεθνή Εταιρεία Μελέτης πόνου, ο πόνος είναι μια δυσάρεστη αισθητηριακή και συναισθηματική εμπειρία, που συνδέεται με πραγματική ή πιθανή βλάβη ιστών ή απλώς μια εμπειρία που περιγράφεται σε σχέση με μια τέτοια βλάβη.
Είναι μια υποκατηγορία σωματικής αίσθησης όπως η αφή, η πίεση, η αίσθηση της θέσης του σώματος και έχει προστατευτική λειτουργία.
Προειδοποιεί για μια βλάβη που θα πρέπει να αποφευχθεί ή να αντιμετωπιστεί.
Στεκόμαστε όμως το ίδιο απέναντι στον πόνο;
Όχι στην πραγματικότητα. Άλλοι τον αντέχουμε περισσότερο. Άλλοι λιγότερο.
Έχουμε όλοι στο σώμα μας τον ίδιο μηχανισμό που εντοπίζει τον πόνο και τον μεταδίδει στον εγκέφαλο. Παρόλ' αυτά, δεν αντιλαμβανόμαστε όλοι τον πόνο με τον ίδιο τρόπο.
Κάποιοι αντιδρούν υπερβολικά. Είναι πολύ ευαίσθητοι στον πόνο και τον δέχονται δύσκολα.
Άλλοι είναι πιο ανθεκτικοί. Είναι πιο σκληροί απέναντι στον πόνο.
Αυτό εξαρτάται από την ιστορία του κάθε ανθρώπου, την εκπαίδευση, την κουλτούρα, τα βιώματά του.
Δύο κατηγορίες του πόνου:
Στη φυσιολογία του ανθρώπου, μπορούμε να διακρίνουμε τον οξύ και το χρόνιο πόνο.
Ο οξύς πόνος είναι ένα καμπανάκι που μας προειδοποιεί, ενημερώνει τον εγκέφαλο ότι κάποιο σημείο του σώματος έχει πιθανόν βλάβη. Έχουμε κάτω από το δέρμα, στους μύες, στις αρθρώσεις, στα όργανα, χιλιάδες μικρούς υποδοχείς-αισθητήρες που καταγράφουν τις οδυνηρές αισθήσεις: ένα τσίμπημα, χτύπημα, κόψιμο, υπερβολική θερμότητα, πίεση. Αυτοί οι αισθητήρες, στη συνέχεια, μέσω των νεύρων του νευρικού μας συστήματος μεταφέρουν την πληροφορία του πόνου στον εγκέφαλο.
Ο εγκέφαλος και ενδιάμεσοι σταθμοί στη σπονδυλική στήλη, ανάλογα με τη φύση του πόνου και την ψυχική και σωματική μας κατάστασή, μπορούν να τον μειώσουν ή να τον σταματήσουν, αφού ενεργούν με τρόπο ώστε να απομακρυνθούμε από την πηγή του πόνου.
Αυτά όσον αφορά τον οξύ πόνο, ο οποίος έχει σαφές εξωτερικό ερέθισμα.
Ο χρόνιος πόνος, ο πόνος που επιμένει πέρα από το συνηθισμένο χρονικό διάστημα που απαιτείται φυσιολογικά για την αποκατάστασή του, είναι ανεξάρτητος και δεν αλλάζει αν αφαιρέσουμε το ερέθισμα που τον προκάλεσε. Μπορούμε να μιλήσουμε, τότε, για μνήμη του πόνου και εδώ επηρεάζεται η ψυχική κατάσταση και η ποιότητα ζωής του ανθρώπου.
Η ψυχική διάσταση του πόνου:
Πολλές φορές στη ζωή βρισκόμαστε σε δυσάρεστες καταστάσεις, τις οποίες δε μπορούμε να διαχειριστούμε και να εκφράσουμε αυτό που νιώθουμε. Τη σκυτάλη τότε την παίρνει το σώμα για να εκφραστεί. Είναι γνωστή η έκφραση: Όταν δεν μιλάει το στόμα, τότε θα μιλήσει το σώμα.
Κρατάμε τον πόνο μας κρυφό. Το σώμα μας κάνει το ίδιο. Και το συναίσθημα δουλεύει εσωτερικά, χωρίς να βρίσκει τρόπο εκτόνωσης. Ας μη ξεχνάμε ότι στη φύση τίποτε δε δημιουργείται εκ του μηδενός και τίποτα δεν καταστρέφεται. Όλα μετατρέπονται από τη μια μορφή στην άλλη.
Έτσι, και το συναίσθημα, που είναι χημικής μορφής ενέργεια, εάν δε μετατραπεί σε άλλου είδους εξωτερική ενέργεια, συνειδησιακή και λεκτική ή κινητική, μένει μέσα στο σώμα. Είναι σημαντική η συνειδητοποίηση και εξωτερίκευσή του.
Μέσω του πόνου, το σώμα μας μιλάει. Μαρτυράει κάτι που μας συμβαίνει, εκφράζει τα συναισθήματά μας.
Λέει πράγματα για εμάς και σε εμάς, που θα μπορούσαμε να πούμε πιο απλά. Καμιά φορά, όμως, αυτά που συμβαίνουν σε σωματικό αντικειμενικό επίπεδο εκφράζουν μια κατάσταση σε ένα άλλο ψυχικό επίπεδο. Ο πόνος μας προστατεύει αλλά ταυτόχρονα μας περιορίζει, αφού δε μας επιτρέπει να προχωρήσουμε και να απελευθερωθούμε συνειδησιακά.
Είναι όμως εύκολο να αποκωδικοποιήσουμε τον πόνο;
Πολλές φορές, ο πόνος διαρκεί και αυτοτροφοδοτείται από την εμμονή του συναισθήματος που τον δημιουργεί και τον χαρακτηρίζει.
Ας πάρουμε ένα παράδειγμα το γοφό. Σύμφωνα με το Φιλίπ Ντρανσάρ, Γάλλο ομοιοπαθητικό ιατρό, ο γοφός συμβολίζει τη βάση της κίνησης. Σύμφωνα με αυτόν, ο φόβος μας να προχωρήσουμε μπροστά όταν δεν έχουμε κάποιο κίνητρο, όταν δεν είμαστε σίγουροι για τις αποφάσεις μας, για τον προσανατολισμό μας, εκφράζεται πιθανόν μέσα από τον πόνο στο γοφό. Ο θυμός, πολύ συχνά, εκφράζεται μέσα από τον πόνο. Και στη συγκεκριμένη περίπτωση, ίσως μαζί με μία θλίψη.
Θα μπορούσαμε ίσως να αναρωτηθούμε τι είναι αυτό που κάνει το μέλος του σώματός μας να πονάει; Ή ακόμα, τι μας συνέβη τότε που ξεκίνησε ο πόνος; Είναι συχνές ερωτήσεις που κάνει ένας ομοιοπαθητικός, ένας ολιστικός ιατρός και θεραπευτής, προκειμένου όχι τόσο να μάθει ο ίδιος, αλλά να μπορέσει να εκφραστεί ο θεραπευόμενος, να αναλάβει την ευθύνη για τον πόνο και το συναίσθημά του και να επικοινωνήσει με τον εαυτό του σε ένα λεκτικό επίπεδο.
Το να καταλάβουμε τι ακριβώς θέλουμε να εκφράσουμε μέσα από τον πόνο μας ίσως αποτελεί το πρώτο βήμα για τη θεραπεία. Ακόμα και το σημείο του σώματος που εμφανίζεται το πρόβλημα έχει τη σημασία του. Η επιλογή δεν είναι τυχαία.
Μέσω του πόνου ίσως μπορούμε να καταλάβουμε καλύτερα τον εαυτό μας.
Να γίνει ο δρόμος για την αυτογνωσία, την αυτονομία και την ελευθερία μας.
